Ktokolwiek jadł eksportowane z Turcji słodkie morele, może mieć pewność, że wyhodowano je w Malatyii. Słynące z pysznych owoców miasto w południowo wschodniej Anatolii od dzisiaj ma nowy symbol – różowy szynobus. Kolor nie jest przypadkowy. Do pojazdów, które właśnie ruszyły na ulice metropolii, wstęp mają tylko kobiety.

„Zapotrzebowanie” zgłosiły podobno studentki Uniwersytetu İnönü, domagające się – nie bez racji – zapewnienia kobietom bezpieczeństwa w środkach komunikacji publicznej. To przecież w autobusie pobita została pielęgniarka wracająca z nocnego dyżuru. Współpasażera zdenerwował jej „bezbożny” strój – krótkie spodenki. W Bursie to samo spotkało nastolatkę w metrze (też za „nieodpowiedni strój”). Ozgecan Arslan, studentka z Mersin zginęła broniąc się przed kierowcą busa, który chciał ją zgwałcić.W miejskim autobusie zgwałcona została też Ayşe Arman z Ankary. Mogłabym wymienić jeszcze setki innych przykładów. Burmistrz Malatyii Ahmet Çakır pewnie też.

– Wsłuchaliśmy się w głos kobiet i bardzo się cieszymy, że mogą już korzystać z różowych tramwajów – mówił podczas oficjalnego przecinania wstęgi opasującej pojazdy tylko dla pań.
W jego ślady zamierzają iść włodarze Bursy (niektóre wagony metra już są oznaczone napisami „Tylko dla kobiet”) bo – jak deklarują – zależy im, by kobiety mogły podróżować komfortowo i bez obaw.

Niby pięknie, niby szlachetnie, a jednak coś tu nie gra i Turczynki dobrze o tym wiedzą. Facebooka zalała dziś fala postów, z których płynie niezgoda na wykluczanie kobiet z przestrzeni publicznej.

Bo – niestety – taki może być efekt. – W Japonii od 10 lat są linie metra specjalnie dla kobiet i nikt nie robi o to krzyku – odpowiadają tureccy politycy. Dziennikarze lewicowego portalu „Diken” podkreślają jednak, że kraj, w którym rozpowszechniona jest „zinstytucjonalizowana nierówność płci” nie powinien być dla Turcji przykładem.

Gdyby mężczyźni dopuszczający się przemocy wobec kobiet nie czuli się w Turcji coraz bardziej bezkarni (odkąd rządzi AKP z roku na rok rośnie odsetek gwałtów i zabójstw dokonywanych przez mężczyzn na kobietach – pisałam o tym w artykule https://www.tygodnikpowszechny.pl/bo-szorty-byly-za-krotkie-36165 ). Jednak politycy bez żenady bronią przestępców twierdząc, że kobiety nie powinny zachowywać się wyzywająco (czyli np. śmiać w restauracjach) i ubierać jak prostytutki (czytaj: nosić szorty zamiast zakrywać całe ciało i włosy jak konserwatywne muzułmanki, zupełnie, jakby one nie padały ofiarami przestępstw). Na razie nikt nie zmusza kobiet, by podróżowały różowymi tramwajami, mogą wsiadać do tych „normalnych”. Wypowiedzi tureckich polityków, ustawy nad jakimi pracują i w ogóle kierunek w jakim zmierza kraj sugeruje jednak, że to tylko kwestia czasu.

Kombinezony będą brązowe. W tym samym kolorze mają być spodnie i marynarki.

„Właściwie będzie to ciemny, migdałowy odcień” – dowiadujemy się z tureckich programów informacyjnych. Zaskakująca precyzja w sytuacji, gdy nie mówimy o jesiennej kolekcji jakiejś wiodącej marki odzieżowej.
Migdałowe będą bowiem nowe uniformy więzienne.

„Koniec z przychodzeniem do sądu w czym się komu podoba! – grzmiał, ku uciesze swoich zwolenników wściekły Recep Tayyip Erdogan podczas wystąpienia w Malatyii 5 sierpnia. Kilka tygodni wcześniej jeden z oskarżonych o organizację nieudanego przewrotu wojskowego w lipcu ubiegłego roku, zakpił z tureckiego wymiaru sprawiedliwości pojawiając się w sądzie w koszulce z napisem „Hero” – bohater.

„Guleniści” to zdrajcy i tak będą przedstawiani światu” – powiedział Erdogan, a rząd nie potrzebował już niczego więcej. Prace nad jednolitymi strojami dla aresztowanych już trwają.

I nikt się nie dziwi. Ani nie protestuje.

A przecież słowa prezydenta i w ogóle sam pomysł takiego „naznaczania” ludzi, którzy nie są nawet jeszcze prawomocnie skazani ( niektórym z 50 tysięcy aresztowanych po przewrocie wciąż formalnie nie postawiono zarzutów!) świadczą o tym, że wyroki już zostały wydane.

Domniemanie niewinności? Prawo do obrony? W tym samym przemówieniu Erdogan jasno wyłożył, jakie ma do nich podejście. Stwierdził, że na rozprawach guleniści konsekwentnie kłamią. „Mają jednak krew na rękach i na tej podstawie sądy będą wydawać wyroki. Ich pozorny żal i śmieszne wykręty prezentowane podczas przesłuchań na nic się zdadzą w więzieniach” – powiedział turecki prezydent dodąjc (pewnie dla uspokojenia obrońców praw człowieka), że kary dla zdrajców będą się mieścić w granicach prawa.

Rzecz w tym, że dziś to właśnie prezydent Erdogan wyznacza te granice.
W związku z trwającym od roku stanem wyjątkowym rządzi samodzielnie za pomocą dekretów. Choć nie może jeszcze samodzielnie zmienić konstytucji i przywrócić kary śmierci, może posłać za kraty kogo chce, pod dowolnym zarzutem. Może pozbawić więźniów prawa do rozmowy z adwokatem, może nie tylko przymykać oko, ale wręcz zachęcać strażników więziennych i policjantów do stosowania przemocy i tortur wobec „gulenistów”, „zdrajców”, „terrorystów” (terminy stosowane zamiennie). Może i konsekwentnie to robi.

„Dobrze, niech od razu będzie wiadomo, kto jest zdrajcą!” – piszą dziś zwolennicy ubierania oskarżonych w jednakowe stroje niepomni faktu, że jutro sami mogą je nosić. Awansować na zdrajcę jest dziś w Turcji bardzo łatwo. Wystarczy kilka jednodolarówek (podobno puczyści posługiwali się specjalnie znaczonymi banknotami), szyfrowany komunikator w telefonie, karta kredytowa Banku Asya (zamknięty przez rząd bank powiązany z oskarżanym o organizację puczu Fethullahem Gulenem) albo CV wysłane kiedyś do jednej z tysięcy szkół prowadzonych przez ruch duchownego.

I tak prócz ludzi, którzy faktycznie – nie ważne z czyjej inspiracji – próbowali obalić w Turcji konstytucyjny ład i doprowadzili do śmierci 250 osób – migdałowy kombinezon będzie nosić nauczycieka, którą policja zabrała do aresztu prosto z porodówki. I pewien mieszkanieć Aydin, który sam doniósł na siebie informując prokuratora, że jeśli oglądanie „gulenowskiej” telewizji jest zbrodnią prosi, by go osądzić, bo robi to od 20 lat. Taki strój założą politycy opozycji pozbawieni immunitetu.
Nie założą go za to politycy rzącej AKP, choć to ich partia przez lata wspierała duchownego, by następnie – w wyniku walki o wpływy – uznąć jego organizację za terrorystyczną.

„Skoro za puczem stoją guleniści czyli terroryści, to skąd wiadomo, jak kogo ubrać?” – silą się na dowcip niektórzy z moich znajomych, bo prezydent zapowiedział, że puczyści będa nosić migdałowe kombinezony, a terroryści – spodnie i marynarki.

I tylko jeden turecki intelektualista, wybitny matematyk prof. Ali Nesin napisał na swoim Faceooku, że pomysł jest haniebny.

Reszta zastanawia się raczej, czy rząd wydłuży wolne z okazji przypadającego 31 sierpnia Kurban Bayram – święta ofiarowania.

10 dni wakacji zamiast 4 to nie byle co.